Co Bayden Ərdoğandan bir daha üzr istəyəcəkmi?
Donald Tramp ona “sleepy Joe” (yuxulu Co) ləqəbi verib. Onun haqqında danışarkən Donald Tramp demişdi: ” Sleepy Joe-nun heç xəbəri yoxdur ki, o, ölüb, yoxsa hələ sağdır”. Donald Trampın tərəfdarları isə Co Baydeni “yeriyən cənazə” adlandırır. O, yaddaşın ( Cognitive mental) zəifləməsindən əziyyət çəkir. Özü də bu, təzə söhbət deyil.
Boynunda ağrılar olduğuna görə 1988-ci ildə onun beynində cərrahi əməliyyat həyata keçirilib. Az sonra o, bir daha əməliyyat olunub. Siyasətçinin sağalması 7 ay çəkib. Bu müddət ərzində o, Senatdakı vəzifəsin yerinə yetirə bilməyib. Prezident seçkisi ərəfəsində həmin neyrocərrah medianın qarşısına çıxdı və bəyan etdi ki, Co Baydenin heç bir zehni problemi yoxdur. Onu da yada salmaq gərəkir ki, Co Baydenin böyük oğlu Beau Biden 46 yaşında məhz beyn xərçəngi xəstəliyindən vəfat edib.
Qeyd edək ki, uşaq vaxtı Co Bayden danışarkən kəkələyirmiş. Buna baxmayaraq o, bu əngəldən də qurtula bilib. 29 yaşında Senata seçilib. Özü də senator kimi o, xəstəxanada and içib. Çünki onun ailəsi avtomobil qəzasına düşmüşdü. Həmin qəza zamanı onun iki oğlu yaralandı, xanımı və qızı isə vəfat etdi. Co Bayden artıq 50 ildən çoxdur ki, siyasətdədir. Barak Obama dönəmində o, ABŞ-ın vitse-prezidenti (2009-2017) olub.
ABŞ tarixində öncə də belə şeylər olub. Belə ki, Ronald Reyqan onu qoruyan Xüsusi Xidmət Orqanlarının zabitlərindən tez-tez soruşardı ki, bu gün mən harada olmuşam. Harada olduğunu onun yadına saldıqdan sonra prezidentin ağlı başına qayıdırmış. Təsadüfi deyil ki, 1994-cü ildə Ronald Reyqan Amerika xalqına yazdığı məktubda Alzheymer xəstəliyindən (yaddaşın itməsi) əziyyət çəkdiyini bildirdi. Və bir daha ictimaiyyət qarşısında görünmədi. ABŞ-ın 40-cı prezidenti (1981-1989) 2004-cü il iyunun 5-də 93 yaşında vəfat etdi. Yalnız onda amerika xalqı onu tabutda görə bildi.
Onu da deyim ki, ingilis dilində “Sleepy Joe” adlı populyar mahnı da var. O mahnını ingilis John Carter və Russell Alquist yazıb, Herman Hermits isə 1968-ci ildə ifa edib. Bu mahnının müşayiəti ilə amerikalılar Co Baydenə lağ edirdi. Özü də “Sleepy Joe” Co Baydenin yeğanı ləqəbi deyil. Daha əvvəl ona “Amtrak Joe” deyərdilər. Amtrak ABŞ-ın dəmiryol şirkətidir. Co Bayden 30 il ərzində bu şirkətin qatarı ilə işə gedib gəldiyinə görə ona belə bir ləqəb verilmişdi.
Ancaq o, 77 yaşında ABŞ prezidenti seçilən ən yaşlı adam kimi tarixə düşə bildi. Onun prezident olmaq üçün üçüncü cəhdi (1988, 2008) uğurlu oldu.
1988-ci ilə prezident seçkiləri ilə bağlı maraqlı bir məqam var. O, 3 ay sonra yarışdan kənara atıldı. Bilirsiz niyə? Çünki o, elmi işində plagiata yol veribmiş. Bu fakt ortaya çıxdıqdan sonra o, geri çəkilməli oldu.
Co Bayden uzun-uzadı nitqləri ilə də məşhurdur. Bir dəfə o vaxt senator olan Barak Obama Co Baydenin belə uzundərə nitqlərindən birinə qulaq asdıqdan sonra dözümsüzlük göstərərək öz köməkçisinə belə yazmışdı: “Məni güllələyin. Dərhal”.
Co Baydenin Türkiyəyə münasibətdə həmişə düşmən mövqedə olması təzə söhbət deyil. Məsələn, vitse-prezident kimi o, 2014-cü ildə Harvard Universitetində çıxışı zamanı Türkiyəni və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini İŞİD-i yaratmaqda ittiham etdi. Iki gün sonra-oktyabrın 14-də Türkiyə prezidenti Tayyib Rəcəb Ərdoğana zəng edən Co Bayden həmin bəyanatına görə üzr istədi. Daha sonra o, şeyx Mohammed bin Zayed bin Sultan Al Nahyan ilə telefon əlaqəsi saxladı.
O vaxt “CNN” xəbər yaydı ki, Türkiyə mediasının qarşısına çıxan Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib: “Co Bayden məndən üzr istədi. Əgər o, üzr istəməsəydi, mənim üçün tarixdə qalacaqdı”.
Co Bayden Ərdoğandan bir daha üzr istəyəcəkmi? Bu suala əla-həzrət Zaman cavab verəcək.
Özü də Co Bayden təkcə erməniləri sevmir. O, həm də Suriyadan ABŞ qoşunlarını çıxardan Donald Trampa etiraz edib. Deyib ki, Amerika Suriyadakı kürd müttəfiqlərini tək qoymamalıdır. FETO-nun da müdafiəsində Co Bayden fəallıq nümayiş etdirib. Türkiyədə baş verən hərbi çevriliş cəhdinin (2016-cı il 15 iyul) arxasında Amerikanın vitse-prezidenti kimi o da vardı.
Maraqlıdır ki, hazırda ABŞ-ın 46-cı prezidenti olan Co Bayden İraqın parçalanmasının tərəfdarıdır. O, İraqın bir neçə yerə bölünməsində dəfələrlə təkid edib.O zaman Co Bayden 2015-ci ildə (21 oktyabr) bəyan etmişdi ki, o, bir daha prezident seçkisinə qatılmayacaq: “O pəncərə mənim üçün artıq qapanmışdır”. Ancaq o, aprelin 25-də, yəni Amerika erməni lobbisinin liderləri ilə görüşdən sonra, prezident seçkisinə qatıldığını bəyan etdi. Xatırladaq ki, o vaxt ABŞ Senatı və Nümayəndələr Palatası erməni soyqırımını tanımışdı.
O da maraqlıdır ki, Co Bayden birinci həyat yoldaşı Neilia Hunter ilə Baham Adalarında tanış olub. Az sonra o, gələcək qayınanası ilə görüşüb. Söhbət zamanı qayınanası ondan soruşub ki, siz hansı yolla pul qazanmaq fikrindəsiz. O vaxt gənc olan Co Bayden deyib ki, mən ABŞ-ın prezidenti olmaq haqqında düşünürəm. Arvadı və qaynanası bu günü görmədi: çünki Bayden bu arzusuna 77 yaşında çatdı.
Nəzəri baxımdan o, bu arzusuna daha tez də çata bilərdi. Ancaq Barak Obama özündən sonra onun prezident seçkisinə qatılmasını istəmədi. Prezident öz vitse-prezidentini inandıra bildi ki, Hillari Klintonun prezident olmaq şansı daha yüksəkdir. Hillari Klinton isə demokratların ümidini doğrultmadı.
Yeri gəlmişkən, Co Baydenin yaddaş problemi ötən ayın sonunda özünü bir daha göstərdi. O, Əfqanıstan prezidentinin adını səhv dedi. Ağ Ev həmin səhvi düzəltmək zorunda qaldı.
Daha əvvəllərdə də belə şeylər çox olub. Məsələn, o, Ted Kennedy yerinə Robert Byrd-ın adını çəkib. Çıxış zamanı senator Mitt Romney-ın adını heç cür yada sala bilməyib: “Marmon (dini sektadır) senatoru deyirəm, yerli hökumətin rəhbəri”. Bu məsələyə dərhal reaksiya verən Donald Tramp dedi ki, “Sleepy Joe” bu yaddaşla prezident olmaq istəyir? Onu prezidentliyə namizədlikdən diskvalifikasiya etmək lazımdır.
Düşünün ki, Co Bayden hətta Donald Trampın adının yerinə Corc Buş deyib. Ancaq amerika xalqı ona səs verdi və Co Bayden ABŞ tarixində 80 milyondan çox səs yığan ilk prezident oldu.
Dünyanın işinə, tarixin ironiyasına bir baxın, bu ağılda olan birisi prezident oldu və indi tükləri ittiham edir.musavat.com
Elbəyi HƏSƏNLİ, SÜRİX
Analoq.az
