Gələn il manatın məzənnəsinin necə dəyişməsi birbaşa Azərbaycan Mərkəzi Bankının mövqeyindən asılı olacaq
Vüqar Bayramov: "Azərbaycanda hələ ki, məzənnə rejiminə keçirilməyib"
Bu ilin son iş günündə Mərkəzi Bankda Dövlət Neft Fondunun iştirakı ilə keçirilən valyuta hərracında 140.3 milyon dollar satılıb. Rəsmi kurs dəyişməyib. İki gün öncə keçirilən hərracda isə tələb 120,9 milyon dollar olmuşdu. Bütövlükdə, yalnız son 10 gündə Mərkəzi Bankın təşkil etdiyi hərraclarda yarım milyarda yaxın dollar satılıb. Son 4 hərracda banklar 494.5 milyon dollar alıblar. Belə ki, dekbarın 23-də 130,9 milyon dekabrın 21-də isə 102,4 milyon dollarlıq tələb qeydə alınıb.
Dekabr ayında dollara tələbin artması öncədən gözlənilən idi. Pandemiyaya rəğmən yenə də xarici səfərlərin sayı az deyil, bir sıra dövlət və özəl qurumlar xarıcı borc öhdəliklərini yerinə yetirirlər və bayramlara ilə bağlı olaraq idxala tələb artır. Bu gün Mərkəzi Bank yaydığı bəyanatda manatın gələn ilki proqnozlaşdırılan məzənnəsinə münasibət bildirib: “2022-ci ildə proqnozlaşdırılan neft qiymətləri, qeyri-neft ixracının artım dinamikası, nəticə etibarı ilə profisitli tədiyə balansı və təsdiq olunmuş dövlət büdcəsinə əsasən Neft Fondundan dövlət büdcəsinə transfertlərin artırılması valyuta bazarında tarazlığı təmin etməklə qiymətlər sabitliyinin əsas lövbəri olan məzənnə dayanıqlığını dəstəkləyəcək”.
2022-ci ildə manatın məzənnəsinin necə olacağı ən çox verilən suallardandır. Mərkəzi Bank milli valyutanın məzənnəsinə heç bir təhdid olmadığını bəyan edib.
Bütövlükdə, manatın məzənnəsinə təsir göstərən əsas iqtisadi faktorlar ölkəyə daxil olan valyutanın həcmi, eyni zamanda dövlət Neft Fondu tərəfindən hərraca çıxarılan valyutanın məbləğidir. Valyutaya olan tələbin əhəmiyyətli hissəsi Dövlət Neft Fondu tərəfindən ödənilir. Bu baxımdan Neft Fondunun hərraca çıxartdığı vəsaitlərin həcmi dollara olan tələbin ödənilməsində çox önəmlidir. Bu da təbii ki, manatın məzənnəsi baxımından vacib hesab olunur. Nəzərə alsaq ki, xarici ölkələrdəki tərəfdaşlarımızda milli valyutaların məzənnələri də əslində iqtisadi faktorlardan biridir.
Azərbaycanın qeyri-neft sektorlarında xüsusi paya malik olan ölkələrdə, xüsusən də Türkiyədə milli valyutaların məzənnəsində kəskin azalmalar müşahidə olunurdu. Nəticə etibarilə, region ölkələrinin milli valyutalarının ucuzlaşmasına şahid oluruq. Dünya bazarında dolların möhkəmlənməsi prosesi baş verir. Dollar hətta Avropa puluna nisbətən son dövrlər hiss ediləcək dərəcədə möhkəmlənib. Son proseslər də təsdiq edir ki, bu gün qlobal investorlar üçün yığım vasitəsi kimi dollar ən az riskli valyutadır.
Azərbaycanda hələ ki, məzənnə rejiminə keçirilməyib. Praktiki olaraq, manatın məzənnəsi birbaşa Azərbaycan Mərkəzi Bankının qərarından asılıdır. Mərkəzi Bank prosesə birbaşa intervensiya etmək imkanlarını qoruyub saxlayır. Ona görə də gələn il manatın məzənnəsinin necə dəyişməsi birbaşa Azərbaycan Mərkəzi Bankının mövqeyindən asılı olacaq.
Vüqar Bayramov, millət vəkili
